KONINKLIJK GEDENKRAAM TERUG NAAR DEN BRIEL

Het spoorloos verdwenen gebrandschilderde glas-in-lood gedenkraam komt na 20 jaar door een wonderlijke toeval, in oktober terug naar zijn thuisbasis. Het Koninklijk raam bevond zich tot 1995 aan een raam in het secretarie aan de zijde van de Koopmanstraat van het stadhuis. Tijdens de verbouwing van het stadhuis van 1995 tot1969 was het opgeslagen in de kluis van het stadhuis.

Oud-Briellenaar Aard Heijmans kwam er in 2000 achter dat het glas-in-lood raam niet meer aanwezig was en stelde daar bij de Brielse instanties vragen over, maar het bleef maar stil. Hij schakelde zijn oud schoolvriendje Rens van Adrighem in en die stelde op zijn website een compleet verhaal samen over het belangrijke verdwenen erfgoed. Aard kwam na veel speurwerk in 2009 een afbeelding tegen van het raam in een herdenkingsboek.

In 2011 liet de gemeente Brielle een onderzoek uitvoeren op alle plaatsen waar het opgeslagen kon zijn. Zonder resultaat. Pas in 2016 liet de gemeente door een specialist een onderzoek uitvoeren. Daar kwamen alle gegevens over het raam aan de orde, maar     geen enkele opheldering waar het raam gebleven is.

In 2014 vind de glazenier De Haan uit Haarlem op een markt in Amsterdam een doos met gebrandschilderd glas en koopt die voor een habbekrats. Pas in 2017 haalt hij de doos tevoorschijn om eens precies te kijken wat hij in huis gehaald heeft. Hij zet een stukje in elkaar en kan zien dat het raam aangeboden is door het Algemeen Nederlands verbond en meld hen de vondst. Die sturen een foto van het raam en geven aan, de vondst door te geven aan Den Briel, waar het raam vandaan komt.

Na enkele weken hoorde de vinder nog steeds niets uit Den Briel, ging googlen en kwam op de site van oud-Briellenaar Rens van Adrighem terecht over het erfstuk en vroeg of hij de zaak vlot kon trekken. Rens nam eerst contact op met Aard Heijmans die natuurlijk een gat in de lucht sprong dat waar hij zolang verbeten naar opzoek was, toch nog boven water is gekomen. Daarna mailde hij direct Marijke Holtrop, hoofd van het Historisch Museum Den Briel. Die schreef vreemd genoeg dat ze al enkele weken op de hoogte was van de vondst.

Rens van Adrighem kwam er achter via een duidelijke foto van het erfgoed die hij had, dat er eigenlijk steeds gezocht was naar een raam van ongeveer 150 x 120 centimeter in plaats van kistjes waar het glaswerk -volgens de de man die de supervisie had tijdens de verbouwing- in geplaatst was. Er was geen sprake van een raam, maar van vijf glas-in-lood panelen van 43,5 x 54,5 centimeter, die precies pasten tussen de roedes van het raam aan de Koopmanstraat en het medaillon vormden.

Uiteindelijk leidde het mailtje van Rens aan het hoofd museum er wel toe dat alles in een stroomversnelling raakte en een delegatie uit Den Briel op 10 maart 2017 naar Haarlem trok om het glaswerk te bekijken en te bespreken hoe het terug kon komen naar het geuzenstadje. Er is toen overeen gekomen dat glazenier De Haan het raam zou restaureren op kosten van de gemeente Brielle en het dan schenkt aan het Historisch Museum.

Na vele weken van restauratie en het vervaardigen van een raam waar het medaillon op aangebracht wordt en het geheel op een lichtbak, zal het in oktober een plaats krijgen aan de linker muur in de hal van het stadhuis/museum, boven het kanon van Brederode. De aanhoudende zoektocht van Aard Heijmans en de genereuze geste van Johan de Haan het terug te schenken aan het museum, heeft er uiteindelijk toe geleid dat dit waardevolle erfgoed terug gaat komen naar waar het hoort.

De datum van de onthulling is nog niet bekend.

Vriendelijke groet, Rens van Adrighem.

Apetrots op gedenkraam na lastige renovatieklus

Claudia Langendoen 28-09-17, 09:05

Het had heel wat voeten in aarde, maar het eindresultaat mag er zijn. Apetrots is glaskunstreperateur Johan de Haan - eigenaar van het Haarlemse Glas in Lood Huis - dan ook op zijn vijf gebrandschilderde glas-in-loodpanelen. Die keren rond 20 oktober terug naar het voormalige Brielse stadhuis. 

Daar verdween het historische gedenkraam, dat sinds 1922 in een gevel hing, twintig jaar geleden spoorloos. ,,Het kostte erg veel moeite om een geschikte glassoort te vinden'', vertelt glazenier De Haan over de renovatie van het werk die hij samen met zijn medewerkers voor zijn rekening nam. ,,Maar uiteindelijk vonden we de oplossing.'' 

We hebben puur door te experimenteren ontdekt hoe het wel kon

Johan de Haan

Het probleem was dat er in de jaren 20 nogal complexe kleuren zijn gebruikt voor het raam. Zo is er onder andere gewerkt met zilvernitraat wat bij verhitting een chemische reactie veroorzaakte op nieuwer glas waardoor een citroengele kleur ontstond. Er waren ook geel-groene kleuren gebruikt, wat elkaar van nature tegenwerkt.

,,We hebben het probleem uiteindelijk kunnen oplossen dankzij een paneel dat we nog hadden staan en waarin glas uit dezelfde periode zat als waaruit het Brielse glas-in-lood dateert'', vertelt De Haan. ,,Hier hebben we gelukkig de ontbrekende ruitjes uit kunnen halen, toen lukte het wel.'' Daar ging echter flink wat gepuzzel aan vooraf. ,,We hebben puur door te experimenteren ontdekt hoe het wel kon.''

Honderden uren werk zit er in de renovatieklus waarvan de glazeniers genoten. Zij zijn weliswaar gespecialiseerd in het renoveren van historisch glas-in-lood, ,,maar dit was natuurlijk een extra bijzondere klus'', verwoordt De Haan. 

Het raam waarop de koninklijke familie staat afgebeeld hing tot 1995 aan een gevel in de Cornelia van der Lindenzaal. Onduidelijk is nog altijd wie het meenam en hoe het op een rommelmarkt in Amsterdam terechtkwam. Daar dook het raam enkele jaren terug op. Johan de Haan kwam het er hoogstpersoonlijk tegen. Hij wist niets van de herkomst en van de Brielse zoektocht naar het verdwenen werk dat hij jarenlang opborg. Totdat hij het tevoorschijn haalde en op onderzoek uitging.

Het raam wordt nog op een lichtbak gemonteerd en komt boven het kanon van Brederode te hangen bij de entree van het stadhuis waar nu museum Den Briel gehuisvest is. Wie het wil zien, hoeft dus geen entree betalen.

Verdwenen glas-in-lood medaillon terug naar Den Briel

ma 2 okt 2017, 10:49 

Brielle - Het 20 jaar geleden plotseling verdwenen glas-in-loodraam dat in het voormalige stadhuis van Brielle hing, wordt naar verwachting rond 20 oktober teruggeplaatst in het voormalig stadhuis, nu Historisch Museum Den Briel.

De belangrijkste meldingen:

‘In 1995/1996 werd het raam ontmanteld. De ruitjes werden uit het lood gehaald, in een doos gestopten volgens mondelinge overlevering buiten het stadhuis opgeborgen, met de bedoeling ze in ieder geval te bewaren’. Maar een feit is dat het werd opgeslagen in de kluis van het stadhuis, waar het in 1997 nog aanwezig was. En bij de vondst door Johan de Haan bleken de ruitjes NIET uit het lood te zijn gehaald! Verder wordt gemeld dat ‘Circa 2008 door een aantal leden van de vereniging Vrienden van het Trompmuseum de vraag gesteld waar het 1922 raam gebleven was, en dat er sinds 2009 met man en macht naar het raam gezocht is, waarbij de kelders, zolders en depots van alle gemeentelijke Brielse panden binnenste buiten zijn gekeerd’. Hierbij wordt volledig voorbij gegaan aan het feit dat oud-Briellenaar Aard Heijmans vanaf 2000 al opzoek is gegaan naar het raam, maar wie hij er ook over aansprak, hij kreeg altijd nul op het rekest en werd alleen maar als een vervelend mannetje gezien. ‘Namens de gemeente Brielle werd door assistent-conservator Roel Slachmuylders in 2016 een uitgebreid onderzoek gedaan met het resultaat dat hij alleen maar informatie over de vervaardiger van het raam heeft kunnen achterhalen, en vaststelde dat het vervaardigen van een replica niet mogelijk was door het ontbreken van ontwerptekeningen’. Betreffende de verdwijning van het raam heeft zijn onderzoek helemaal niets opgeleverd. Desondanks wordt hij steeds uitgebreid genoemd. ‘Dat het raam niet werd gevonden, deed het imago van de gemeente Brielle geen goed; de gemeente werd publiekelijk verweten onaanvaardbaar met haar erfgoed/geschiedenis om te gaan. wordt gemeld’. Zeer terecht want het is een ongehoorde slordige beschamende zaak. ‘Op 23 februari 2017 liet het Algemeen Nederlandsch Verbond weten dat het 1922 raam opgedoken was’. Dat er van uit Den Briel niet direct op gereageerd is, is onbegrijpelijk. ‘De huidige bezitter bleek een glazenier/glaszetter uit Haarlem die het raam circa 2014 op een rommelmarkt in Amsterdam had gekocht’. Niet erg respectvol de naam van de glazenier: Johan de Haan niet te noemen. ’10 maart bezocht een Brielse delegatie de glazenier, die aangaf het raam aan de gemeente Brielle te willen schenken’. (nadat het door hem gerestaureerd zou zijn) Dat dit het gevolg was van mijn bemoeienissen na een hulproep van de vinder De Haan aan mij, wordt gewoon over gezwegen. ’Op 19 april werd de vondst bekend gemaakt door wethouder Verbeek’. Onbegrijpelijk dat daar zo lang mee gewacht is. ‘Aard Heijmans die zich lang sterk heeft gemaakt voor de terugkeer van het 1922 raam, hield tijdens de bekendmaking een ontroerende toespraak’. Als Aard zich niet op aanhoudende wijze ingezet had, had niemand van dit voor Den Briel belangrijke erfgoed geweten! Maar niets daar over in de artikelen van het hoofd museum. ’In oktober 2016 loofde het bestuur van de Historische Vereniging als laatste redmiddel een vindersbeloning van € 250,- uit voor degene die informatie zou kunnen geven die zou leiden tot de vondst van het 1922 raam’. Als ook hier weer Aard Heijmans zich eind september 2017 niet had ingezet, was te vrezen geweest dat de beloning niet uitgekeerd zou zijn eind op 25 september. ’Het raam werd door de huidige bezitter gerestaureerd en zal het raam overdragen aan de eigenaar van het raam: de gemeente Brielle’. Dat de vinder Johan de Haan zo genereus is het raam terug te schenken aan het museum wordt gewoon niet gemeld. Kortom: Schaamteloze publicaties die volledig voorbij gaan aan de feiten. Wel staat er vermeld: ‘Dat op basis van de offerte van de glaszetter/restaurateur een bedrag van € 18.000 beschikbaar is gesteld’. Het bedrag wordt € 2000,- hoger aangegeven dan de offerte van de Haan. Daarbij wordt vergeten te melden dat de Haan niet alleen de restauratie, maar ook het raam met lichtbak levert, het komt aanbrengen in het stadhuis en zorg draagt voor een door specialisten opgemaakt officieel verslag van het restauratiewerk wat altijd bij dit soort werk hoort. Dat het raam te koop is aangeboden aan het Algemeen Nederlandsch Verbond is ook volledig onjuist.

Rens van Adrighem