Sinds dinsdag 26 januari 2016 staat het zwart op wit: de Brielse Maskerade staat als officieel immaterieel erfgoed op de Unesco-lijst. De geuzenstad kreeg een certificaat uitgereikt dat de nieuwe status onderstreept.
Het certificaat werd uitgereikt door de directeur van het Nederlands Centrum voor Volks-cultuur en Immaterieel Erfgoed.
Ze overhandigde het document onder de toeziende gemaskerde ogen van enkele Klaassielopers aan de Stichting Kunst en Cultuur Brielle.
Dit verheugd mij als oud-Klaassieloper zeer en geeft me ook wel een gevoel van lichte trots, omdat ik durf te stellen dat mede door mijn kritieken, inzet via Facebook en ingezonden stukjes
in de plaatselijke kranten de afgelopen 10 jaar, toch wel enig effect hebben gehad
en de Maskerade op het protesteren na, voor een belangrijk gedeelte
weer in zijn oude vorm teruggekeerd is.
In mijn boek Lol trappen staat de complete geschiedenis van de Brielse Maskerade.
Daarin wordt met heel veel foto’s uit de jaren ’50 - ’60 - ’70 en beginjaren ’80,
uitgebreid een waardevol beeld gegeven van deze unieke Brielse traditie.
Het boekje is uitsluitend verkrijgbaar bij Bric a Brac in de Visstraat in Den Briel.
De Klaassieloper, zoals een Maskeradeganger altijd genoemd werd, kan zich tijdens de Maskerade volledig uitleven en uit zijn dak gaan. Het is dé gelegenheid om ‘helemaal los’ te gaan. Dat gebeurd altijd verkleed, met een maker op of geschminkt. Vaak probeert de Klaassieloper onherkenbaar te zijn, maar dat is geen must.
Eventuele frustraties en of kritiek betreffende alles wat er in het afgelopen jaar plaatselijk of landelijk gepasseerd is wordt, zonder aanzien des persoons geuit. Het gaat erom op humoristische wijze daarmee de draak te steken.
Met boerenkarren, bakfietsen, handkarren en krui- of kinderwagens, vrachtwagens, opleggers – naar behoefte aangekleed – gingen tot vóór 2005 de binnen stad in.
Veel herrie, rook en vaak ook vuurwerk waren geen bijzonderheid. Ook het gebruik van geluidsinstallaties was gebruikelijk.
Thema’s waren bijvoorbeeld allegorische- en of historische voorstellingen, hondenpoep, het (niet) maaien van de wallen, verlichting van de kassen, overlast van kauwen, verschillende sluitingstijden van winkels of zelfs het slechte weer op pakjesavond!
Vooral in de jaren ’50 tot ’80 werden er spektakelstukken op touw gezet door met name Fons Löbker en Rens van Adrighem.
De Maskerade is bedoeld voor iedereen. voor jong en oud, solo, met vrienden, buurt-bewoners of een club. Elk onderwerp kan voor het voetlicht gebracht worden. Alles mag, ook alleen maar gek doen. Uiteraard met in achtneming van de normen van fatsoen.
Enkele dagen vóór 5 december verschijnen in de plaatselijke bladen artikelen, waarin voor het eerst het woord protesteren niet meer voorkomt. Het ‘‘aan de orde stellen’, ‘de draak steken’, ‘aan de kaak stellen’ of ‘op de hak nemen’ heeft men ten onrechte verward met protesteren, waardoor de Maskerade de uitstraling kreeg van een protestoptocht. Bovendien mocht je tijdens het Klaassielopen niet praten, zingen, muziek of herrie maken. Dit laatste is de laatste jaren gelukkig al losgelaten, maar er wordt nog wel steeds opgeroepen tot protesteren.
Een klein lichtpuntje is dat met de laatste berichten het woord protesteren niet meer voorkomt.
Ik kan maar niet begrijpen waarom dat er zonodig veranderingen moeten worden aangebracht in deze oeroude Brielse traditie. Maar dat zal wel aan mij liggen.
Sinds 2006 heb ik mij ingezet om de geschiedenis van het Brielse Erfgoed
‘de Brielse Maskerade’, ook bekend als Klaassielopen,
vast te leggen op mijn website en in 2011 in het boek ‘Lol trappen’
in de hoop dat het in zijn originele vorm zal blijven voortbestaan.
De huidige organisatoren vinden dat oude tradities best mogen veranderen,
maar die hebben naar mijn mening tot nu toe geen verbetering opgeleverd.
Helaas heb ik door mijn pogingen tot een in standhouding van de originele vorm
van deze oeroude Brielse traditie ervaren dat mijn adviezen en opmerkingen niet altijd in dank worden afgenomen en in veel gevallen als negatieve kritiek bestempeld worden.
Maskerade 2016 bracht aardig wat deelnemers en erg veel toeschouwers op de been, die zich ondanks de kou prima vermaakt hebben.
‘Het leek weer aardig op vroeger’, meldde een ras Brielse Klaassieloper.
Voor mij een goed moment om na 10 jaar maar eens te stoppen met mijn pogingen tot in originele vorm houden van dit unieke Brielse volksfeest.
Er zit niet anders op dan moeten aanvaarden dat nieuwe generaties
naar hun ideeën invulling geven aan het Brielse Erfgoed.
Rens van Adrighem
Om onverklaarbare reden werd in 2005 de Brielse Maskerade veranderd in een Stil Protest. Stilzwijgend met tekstborden of spandoeken werd van de Klaassielopers verwacht
kritiek te uiten op het gemeentebestuur, die vanaf het stadhuisbordes de opmerkingen gade sloegen. 'Spreken, zingen of herrie maken is daarbij niet toegestaan', werd gemeld.
Briellenaren die het Klaassielopen in hun ziel- en jaren beleefd hebben, weten dat er nooit sprake is geweest van een Stilzwijgend Protest. Al eeuwen ging het om 'lol trappen', 'op de hak nemen', en 'je uitleven'. Een echt 'slappelachfestijn' waarbij half jaren '50 ook plaatselijke of landelijke gebeurtenissen met rake teksten op ludieke wijze 'aan de kaak gesteld' werden. Dat is blijkbaar door organiserende import Briellenaren onterecht
als een protest gezien en als zodanig beoordeeld.
Het aanwezig zijn van de gemeentebestuurders op het bordes van het voormalig stadhuis
is vóór 2005 nooit gebruikelijk geweest, maar dat is samen met het gratis verstrekken
van glühwijn en warme chocolademelk best wel een aardige toevoeging.
Het is alleen jammer dat de Klaassielopers zich daardoor samendringen op de Markt.
Na het opmerkzaam maken van deze ingeslagen weg bij de organisatie, is toen beetje bij beetje dat pad verlaten. Er bleef wel steeds opgeroepen worden tot protest,
waardoor in 2012 de Maskerade zelfs uitliep op een fiasco.
Er waren toen slechts twee onderwerpen, met vijf deelnemers.
Sinds dinsdag 26 januari 2016 staat de Maskerade als officieel immaterieel erfgoed
op de Unesco-lijst, waar we terecht trots op mogen zijn.
In 2016 nog wordt nog steeds opgeroepen tot protesteren tegen gemeentelijke besluiten.
Het idee van de Brielse maskerade 2016 is ‘Wereldproblemen en Brielse zaken
aan de kaak stellen’ en er is een nieuwe route bepaald, waarbij de Klaassielopers
door achteraf straten waar geen publiek staat, moeten lopen.
Het ene jaar is het drukker dan het andere. Dit jaar was het ondanks de kou heel druk, veel bezoekers, veel deelnemers. De Maskerade is tegenwoordig dé ‘ultieme’ gelegenheid voor de Briellenaren hun frustraties te uiten tegen de gemeentebestuurders.
Twaalf gemaskerde groepen plus een aantal eenlingen stelden de Brielse politiek aan de kaak. Veel aandacht voor afvalverwijdering, de positie van ouderen in de binnenstad na het vertrek van Albert Heijn, de leegloop van de binnenstad en de samenwerking met Hellevoetsluis en Westvoorne.
De Fons Lobkerprijs ging na lang beraad naar de groep 'Smijten met geld'. Die hadden hun pijlen gericht op de gemeente Hellevoetsluis, die volgens hen op de 'pot met geld' van de gemeente Brielle uit is.
Er waren ook twee eervolle vermeldingen en wel voor de groep 'Lange Straat-Lange Gracht' en 'Brielle Winkelstad'. Vanuit het publiek was veel bijval voor de groep met de Spookjes die duidelijk maakten dat Brielle steeds meer een spookstad wordt door het verdwijnen van de middenstand uit de vesting.
Woensdag 29 oktober 2016 werd in de foyer van het Brestheater een informatieavond Brielse Maskerade gehouden, bedoeld om ideeën uit te wisselen hoe de Maskerade aantrekkelijker te maken voor nog-niet deelnemers. Daarnaast was de intentie om de Maskerade een bredere bekendheid te geven en meer Briellenaren te enthousiasmeren deel te nemen aan deze typisch Brielse traditie die elk jaar op 5 december om 19 uur plaatsvindt in de Brielse binnenstad.
Vooral nu deze traditie tot trots van de Briellenaren op de lijst Immaterieel Erfgoed van de UNESCO is geplaatst, mag hij nooit meer verloren gaan. Na een informatieve inleiding van de Stichting Kunst en Cultuur ontstond een levendige discussie met de bezoekers over hoe de Maskerade nog leuker kan worden gemaakt.
De meeste bezoekers zijn er voorstander van dat de deelnemers een vaste route volgen en niet alleen maar heen en weer lopen. Velen zouden graag zien dat B&W ook rondloopt in plaats van op het bordes te staan, omdat zo wordt voorkomen dat de deelnemers samendrommen voor het stadhuis.
Begin november verschijnen er op sociaal media poster die oproepen tot deelname- of bezoek aan de Brielse Maskerade. Wat daar bij opvalt, dat het na jaren gehouden Stilleprotest blijkbaar maar niet is weg te denken. Het Stille, is wel verdwenen, maar er wordt nog steeds opgeroepen tot protesteren.
De kop van Maskerade Face Book van de Stichting Kunst en Cultuur.
De Stichting Kunst en Cultuur maakt begin oktober bekend dat de Maskerade zal plaats vinden in de Voorstraat, op de Markt en in de Nobelstraat. ,,Het is de bedoeling om gemaskerd of geschminkt en onherkenbaar op straat te gaan.’’ Een jury beoordeeld de Klaassielopers en bepaald wie de winnaar is van de in het leven geroepen Fons Löbkerprijs. Deelname aan of het bezoeken van de Maskerade is gratis en er wordt glühwein en warme chocomelk geschonken. Aanmelden hoeft pas op de avond zelf, om 18.30 uur (een half uur voor aanvang) bij hotel brasserie de Nymph, Voorstraat 45.
De posters die oproepen deel te nemen aan de Maskerade die duidelijk oproepen tot protesteren.
21 november verschijnt in de plaatselijke bladen de oproep om vanaf 19.00 uur weer mee te doen en te komen kijken langs de route Markt, Koopmansstraat, Wellerondom, Kaatsbaan, Moriaanstraat en Voorstraat. Een route waardoor de Nobelstraat hiermee voor het eerst in het bestaan van de Brielse Maskerade wordt verlaten. Met als resultaat dat na ongeveer 200 meter Voorstraat de Klaassielopers via doodstille achterafstraten waar geen publiek zal staan, met een lengte van zo’n 350 meter, terug keren naar de Markt. Gezien het tijdsbestek van de Maskerade van 19.00 uur tot 19.45 uur, want dan is de prijsuitreiking van de Fons Löbkerprijs, kunnen de Klaassielopers hooguit twee rondjes lopen. Ik kan me niet voorstellen dat deze wijziging van de route enig succes zal opleveren.
Het is belangrijk goed duidelijk te maken wat de Brielse Maskerade altijd behelsde.
Getracht zou moeten worden de jeugd, verenigingen, buurtgroepen enzovoorts
warm te maken voor deze unieke Brielse traditie.
Briellenaren van wie men weet dat ze in het verleden mee deden
zouden gevraagd kunnen worden mee te doen.
De gemeentebestuurders zouden zich niet langer op het bordes
van het stadhuis moeten bevinden, maar zich begeven tussen de Klaassielopers
om te voorkomen dat de deelnemers zich alleen maar
op de Markt voor het stadhuis bezighouden.
Door de Klaassielopers te laten lopen tussen Asylstraat, Markt en Varkensstraat
zou de manier kunnen zijn dit probleem te voorkomen.
Minstens twee a drie weken vóór 5 december zou Den Briel moeten volhangen
met posters die oproepen deel te nemen aan de Brielse Maskerade.
Het aanspreken van voorgaande winnaars van de Fons Löbkerprijs,
evenals bekend zijnde groepen die in het verleden mee deden,
zoals de goep Nieuwstraat, Maarland bewoners, Meeuwenoord, enz.
moet toch wel meer deelnemers kunnen opleveren?
En als die groepen zich dan ook nog eens splitsen in verschillende onderwerpen,
zou je zomaar tegen de twintig onderwerpen kunnen uitbeelden.
De onderwerpen hoeven echt niet over de Brielse politiek te gaan.
Je loopt tenslotte geen Klaassie voor het gemeentebestuur.
Je doet aan de Maskerade mee om je te kunnen uitleven, de draak te steken
met plaatselijke of landelijke gebeurtenissen, lol te trappen,
of gewoon omdat je het leuk vind en deze unieke Brielse traditie omarmd
en graag in ere houdt.
Als de Brielse Maskerade weer een slappelachfestijn wordt, waarbij niet alleen het gemeentebestuur op de hak genomen- maar bovenal lol getrapt wordt,
zal deze oude, unieke traditie blijven bestaan.
Het hangt echter helemaal af van de Briellenaren zelf of ze dit Cultureel Erfgoed
levend willen houden.
Rens van Adrighem
DE BRIELSE
ASKERADE
Samenvatting van de adviezen die ik vanaf 2006 gaf.
Tot Besluit
De Maskerade is een eeuwen oude traditie die nog steeds op Sinterklaasavond
5 december gevierd wordt en uitsluitend in Den Briel voorkomt.
Het gaat daarbij vooral om je uit te leven, uit je dak te gaan, lol te trappen,
de draak te steken, aan de kaak te stellen of op de hak nemen
van plaatselijke- of landelijke gebeurtenissen.
Zo ontstond er in de meeste gevallen een soort van slappelachfestijn.
In 2005 veranderde deze oeroude traditie in een Stilzwijgend Protest.
Door de hele geschiedenis van de Maskerade uit te gaan zoeken
heb ik mijn uiterste best gedaan dit unieke Brielse Erfgoed op een juiste manier vast te leggen om zodoende de Briellenaren enthousiast te krijgen en te houden voor dit bijzondere volksfeest dat Maskerade heet.
Vanaf 2006 heb ik pogingen ondernomen duidelijk te maken dat door het protesteren de verkeerde weg was ingeslagen.
door autodidact kunstenaar
DE BRIELSE
ASKERADE
Heel verrassend kwam ik in navolging van andere achtereenvolgende jaren, mezelf ook weer tegen in maar liefst twee thema’s.
De deelnemers melden dat ze ‘het rondje lopen’ door de achterafstraten niet als prettig hebben ervaren, en ook het publiek was niet blij met het ‘stilvallen’ van de Maskerade daardoor.
Lang leve de Maskerade
Vrijdag 9 september werd de Brielse jeugd door leden van de werkgroep Maskerade ‘warm’ gemaakt voor de maskerade.
Een prima initiatief want de jeugd heeft immers de toekomst.
Montage uit
Mijn bronnen voor deze uitgebreide geschiedenis van de Brielse Maskerade,
waren enkele beschrijvingen door stadsarchivaris Jac. Klok, het internet en de vele krantenknipsels
en foto's die ik in mijn persoonlijke archief heb en de beeldbank
van het Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg.
Verder moest ik het doen met overleveringen en mijn eigen herinneringen aan de Maskerade, waar ik vanaf 1953 tot 1982 jaarlijks aan deelnam.
Zwartewaler Jeroen Willemsen, maakte in 2016 een wetenschappelijke studie bekend van de Maskerade, toegespitst op de periode tussen 1927 en 1969.
Hij raadpleegde in hoofdzaak het Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg, het archief van de gemeente Brielle, VVV Brielle, Nieuwe Brielse Courant, en mijn website over de Maskerade,
de film 'Jos Bels, zomaar een Briels figuur' en mijn boek 'Lol trappen'.
Velen maken gebruik van de gegevens en foto's van mijn site.
Dat gebeurd veelal ook tijdens interviews en zal komen omdat dit de enige uitgebreide beschrijving is over de Brielse Maskerade en er steeds minder mensen zijn die vanaf hun kindertijd de Maskerade
in de originele vorm hebben meegemaakt of meegekregen van hun ouders.
Als er één jurylid bij de Asylstraat, één op de Markt en één bij de Varkensstraat de deelnemers jureren, zullen de deelnemers die volledige route ‘moeten’ lopen om beoordeeld te worden. Eventueel achter een fanfare of dweilorkest. De gemeentebestuurders moeten zich daarbij niet op het bordes van het stadhuis bevinden, maar zich tussen het publiek begeven. Met deze aanpak zal een samenloop op de Markt voorkomen worden.
De juryleden kunnen dan met de drie beoordelingen bepalen wie er voor de Fons Löbkerprijs in aanmerking komt.
De webmaster meld mijn opmerkingen doorgestuurd te hebben naar de werkgroep, en er wellicht wat mee kunnen doen en dat opmerkingen altijd welkom zijn.
Organisatoren van de Maskerade,
21 november lees ik de mededeling over de nieuwe route. Je gaat toch geen Klaassielopen in straten waar geen hond komt, of ben ik nou zo dom?! Sorry, maar op deze manier redt je echt de Maskerade niet. Samen met het maar blijven oproepen tot protesteren, zal dit naar mijn mening alleen maar negatief werken. Het moet toch duidelijk zijn dat ik mijn opmerkingen niet in eigen belang, maar in het belang van het Cultureel erfgoed meld.
Mijn reactie aan de Stichting Kunst en Cultuur:
Door mijn opmerking over de route en het protest aan de webmaster van de Stichting Kunst en Cultuur te melden, hoopte ik een mogelijkheid tot een wederwoord te creëren, en dat kwam.
Via Facebook Maskerade kreeg ik rechts staand anonieme bericht binnen.
Daar heb ik op geantwoord dat uit naam van de Maskerade, inplaats vanuit eigen naam mij zo neerzetten ik laf noem.
Er wordt met de opmerkingen volledig aan voorbij gegaan dat ik jaren achtereen aan een zeer uitgebreide website en een boek over de Maskerade heb gewerkt, waarvan ik ook een aantal beschikbaar stelde ter stimulering om mee te doen aan de Maskerade wat mij uiteindelijk € 172,50 extra heeft gekost.
De vele jaren dat ik achtereen, vanaf 4 weken vóór de Maskerade - soms wel meerdere keren per dag - oproepen tot deelname plaatste op Facebook, is men ook snel vergeten blijkbaar.
Buiten het feit dat het bericht anoniem geschreven was, kon ik mij geheel niet vinden in de tekst: ,,Als je zo met de Maskerade begaan bent zou je ons dankbaar moeten zijn en niet vanaf de zijlijn moeten staan te roepen en alleen maar negatieve kritiek geven.’’ en ervoer dan ook dit alles als een bewijs van disrespect.
Rens van Adrighem
Jávea, Spanje december 2006
Voor het laatst geoptimaliseerd op 5 december 2020
Maskerade 2020 werd door de stichting Kunst en Cultuur getracht vanwege de Corona omstandig-heden, op een bijzondere manier - via het plaatsen van georganiseerde beelden op internet - Maskerade 2020 ‘online’ gestalte te geven.
,,We doen online niet mee, want dan is het idee van de Maskerade weg’’, vonden de dames.