NAAR: Spektakelstukken deel 2
NAAR: Spektakelstukken deel 2
Omstreeks 1630 gingen op sinterklaasavond de jongens met roeden gewapend de Brielse deernen achterna. In 1800, was het de gewoonte dat op sinterklaasavond gemaskerde jongelui pakjes bezorgden bij Briellenaren. Zij kregen daar dan wat geld voor. Op een gegeven moment is men zich daarbij gaan verkleden. In 1870 was er voor het eerst een sinterklaasintocht met één Zwarte Piet en een aantal andere verklede mensen die gek deden. Het Klaasielopen met maskers op 5 december, gebeurde in Den Briel daarna ieder jaar, behalve tijdens de Eerste- en Tweede Wereldoorlog.
Op een gegeven moment verbood de burgemeester die verkleedpartijen. De man had dat beter niet kunnen doen. Verboden vruchten zijn het lekkerst. Ondanks het ,,néén'' van de burgemeester groeide de maskerade uit tot een enorme écht Briels feest dat in de jaren dertig van de twintigste eeuw door de Brielse VVV werd gekanaliseerd. Voor de mooist verkleden werden er zelfs prijzen beschikbaar gesteld.
De eeuwen oude traditie die nog steeds uitsluitend in Den Briel voorkomt, werd tot zeker begin jaren ’80 werd op enkele uitzonderingen na, sinterklaasavond 5 december gevierd. Men poogde in de meeste gevallen onherkenbaar te zijn voor de toeschouwers, maar dat was geen must. Dat betekende dus niet, dat men perse gemaskerd moest zijn. Daar was men geheel vrij in. Wát men wilde uitbeelden en op wélke manier, was aan de deelnemers zelf. Het ging om de uitdaging om met iets origineels en als het kon iets spectaculairs op de proppen te komen.
DE BRIELSE MASKERADE
Met een halfrups legervoertuig uit de Tweede Wereldoorlog van de firma Zoetemeijer op het Maarland Nz. die gebruikt werd voor het laden van suikerbieten in vrachtschepen aan de Turfkade, trokken Fons en Jos Den Briel in.
De laadbak kon omhoog en omlaag gebracht worden over een rails.
De truc maakte een enorm kabaal, naast het vuurwerk dat driftig werd afgeschoten.
Op een enorme oplegger, waar normaal draglines op werden vervoerd, was een complete bakkerij, compleet met een oven, waar enorme vlammen uitkwamen gebouwd. Echte taarten en allerhande soorten gebak werden gemaakt, en die vlogen het publiek om de oren. Er was geen stukje straat meer waar geen slagroomgebak lag.
Fons Löbker, Giel Jansen en Jos Bels trokken met een bijzondere wagen naar het zonnige zuiden. Op het dak lagen de strandstoelen, parasols en andere strand benodigdheden. Aan het eind van de avond was er niet veel meer over van het vehikel.
Jos en Fons met een kuras om in de laadbak.
Bas Pothof en Fons na het geruchtmakende huwelijk tussen Jackie Kennedy en de Griekse reder Aristoteles Onassis.
Onder politiebegeleiding begaf het stel zich door Den Briel, stond er in de krant.
Het artikel was door Fons geschreven.
De politieagenten stonden toevallig achter de tortelduifjes toen de foto werd gemaakt, dus maakte Fons daar gretig gebruik van.
Het ‘echtpaar’ won de tweede prijs.
Een vrachtwagen van drankenhandel Hartensveld werd door Fons, Jos en Cok Smit omgebouwd tot een legertank. Beplakt met Heineken posters. Het gevaarte was meer dan drie meter hoog.
Bovenop stond een omgekeerde badkuip, die een kanonskoepel moest voorstellen. Achterop stond een houten bok, die wanneer de staart op en neer bewogen werd, bokbier spoot.
De folder die in alle brieven-bussen werd gedeponeerd.
Jos, die bijna niet te remmen was, had de gietijzeren badkuip omgedraaid en van liters bier voorzien om een bad te nemen. Tijdens het hilarische badderen, kieperde de badkuip, onder de ogen van het duizendkoppige publiek, onfortuinlijk van de wagen op de keien van de Markt. Jos werd half bewusteloos het stadhuis ingedragen en dokter Boehmer verleende eerste hulp. Uiteindelijk kwam Jos er met gekneusde ribben en botten, nog redelijk vanaf. Hij heeft enkele weken het bed moeten houden.
Een vrachtwagen, opgetuigd met borden en een geluidsinstallatie, deed als podium dienst voor de slappe rock en rollers. Bil Haley schalde oorverdovend uit de luidsprekers en Fons, Jos en Cok Smit bespeelden hun van karton en sinaasappelkisten gemaakte instrumenten.
Fons, Jos, Giel Jansen, Bas Pothof, Joost Passenier en anderen, allen verkleed als weduwvrouwen, voerden op een enorm podium op de Markt voor De Gruijter, de Lustige Witwe van Frans Lehár op.
Hilarisch werd er gedanst met poppen die alle kanten opvlogen.
Het was een spektakel van de bovenste plank.
Vooral op de Markt, waar je over de hoofden kon lopen vermaakte het publiek zich kostelijk.
De heren hadden zelfs een eigen bar bij zich.
Met zelf gemaakte instrumenten werd de uit de luidsprekers schetterende muziek meegespeeld.De ramen van De Gruijter trilden van de herrie.
Het bleef tot laat in de avond een groot feest.
de spektakelstukken van fons en zijn kornuiten
1951 ‘DE DRIE SLAPPEN OP NAAR HET ZONNIGE ZUIDen’EN’
1950 ‘DE bevrijding door de slappe geuzen’EN’
1952 ‘DE slappe banketbakkers’EN’
1953 ‘rock around de slappe’EN’
1966 ‘die lustige witwe’EN’
1955 ‘de drie slappen op mAnoeuvre’
1961 ‘de stier van potter’EN’
Op de Markt was er al vroeg in de avond geen doorkomen aan, melde de krant. De televisie kwam namelijk opnamen maken van de unieke Brielse Sint Nicolaasviering.
Maar liefst 141 personen hadden zich ingeschreven, maar velen deden mee buiten mededinging.
Fons en Jos, gestoken in een stierenpak, vermaakten het in grote getale opgekomen publiek.
1963 ‘profumo-affaire’EN’
Het was weer een echte ouderwetse Maskerade, volgens de Nieuwe Brielse Courant. Een feest van zotheid, leut en de intieme gezelligheid die alleen te vinden is in Den Briel zelf. Al meer dan 300 jaar komen op 5 december vele bewoners uit plaatsen op Voorne en Putten naar Den Briel om de maskerade te aanschouwen.
De zotheid brengt ook een grote dosis zelfkritiek, waarin de Briellenaren zelf veelal meesters zijn, want op geraffineerde wijze worden alle fouten en gebreken aan de kaak gesteld. Het is tevens een uiting van vreugde en een avond waarop de hand in eigen boezem gestoken wordt.
1964 ‘Verhoogde a.o.w.’EN’
In een lief klein autootje - het ding was rijk voor de sloop - zonder portieren en open dak, zaten vier oude vrouwen die van hun verhoogde A.O.W. dat vehikel hadden gekocht. Zonder knalpot maakte het ding een leven dat horen en zien verging. Na een kolder van meer dan een uur lang van de dames, gaf het autootje puffend op de Markt de geest.
1969 ‘De rijdende apotheek’EN’
Fons als weelderige dame en Bas Pothof als rijdende apotheek, omdat de apotheek uit de binnenstad was verdwenen. ,,Hoe meer zieken, hoe meer vreugd’’ stond er op de kar.
1968 ‘aristoteles onassis en jackie kennedy’EN’
1970 ‘prostituées aller landen verenigt u’EN’
Katendrecht wilde verlost worden van de hoeren. Fons en Bas als dames van lichte zeden.
1965 ‘Brielse vrouwelijke brandweer’EN’
1972 ‘half nederland heeft al een bombrief gehad’EN’
1954 ‘de tour de france’EN’
Met een twintigtal oude omgebouwde fietsen in rare fratsels, hielden een tiental wielrenners sprintjes en die kwamen daarbij om de haverklap ten val. De toegesnelde doktoren zorgden binnen de kortste keren dat de renner in een enorme plas bloed lag. Tientallen jerrycans met dierlijk bloed waren verzameld uit het slagthuis om het zo echt mogelijk te laten zijn. Benen en armen werden gespalkt en slachtoffers werden op een brancard heen en weer gesjouwd.
1973 ‘1000 + 1 NACHT met olie sjeik ’EN’
Fons, Jos en Bas brachten bombrieven en pakketten aan huis.
De sjeiks en hun harem rusten even uit in de Nympf. Fons in gesprek met burgemeester Huurman.
1977 ‘Met van acht in de boot’EN’
1967 ‘Miss berini met haar BOLHOED lovers’EN’
1974 ‘wapensmokkel met de minister van 7 + 1’EN’
Fons als Miss Berini, met Jos Bels, Bas en Leen Roedolf als slapstick lovers.
Bas als de minister van justitie, 7+1 en Fons met broeder Jos Bels en een kanon.
In 2009 werd op initiatief van de Stichting Brielle stad van kunst en cultuur en het Historisch Museum Den Briel de FONS LÖBKER PRIJS in het leven geroepen.
Een prijzenswaardig initiatief, waarmee Fons inzet voor het cultuur historisch erfgoed van Den Briel op een waardige manier herinnerd kan blijven.
De bedoeling is deze prijs elk jaar uit te reiken aan de beste groep of persoon van de Maskerade.
De prijs werd in 2009 voor het eerst uitgereikt aan de groep Meeuwenoord die als onderwerp de bouw-plannen en de
Onze man in Den Briel
EEN KLEINE GREEP UIT DE maskeradeVREUGDE’
Fons en Piet de Bruin na afloop in zaal Dedert.
De grote mensenmassa tijdens de jaren ’50-’60 en ’70.
Burgemeester Huurman en Wim van der Torre.
Fons als dijenkletser met pistool
tussen de weelderige borsten.
1976 ‘follies belgéres moulun rouge’EN’
1975 ‘SINTER KLAAS EN ZIJN PIETEN’EN’
Het jaar 1975 was een domper.
De Maskerade mocht geen doorgang vinden van de Gemeente wegens een gijzeling van
Het is bijna niet te geloven, maar in 1976 was er wéér een gijzeling, waardoor de Maskerade aan het eind van de ochtend op 5 december, door loco burgemeester Vegter afgelast werd. Dit terwijl wij net een groot podium met decor opgebouwd hadden op de Markt.
Alles in de sfeer van ‘de Follies Belgères Moulin Rouge’. Er zat maar één ding op: het hele zaakje afbreken.
Molukkers in het noorden van het land. Maar... vindingrijk als Briellenaren zijn:
Met: Fons Löbker, de familie Derks en de familie Huibers gingen ze naar Beb Herlaar en huurden daar een Sinterklaaskostuum en enkele Zwarte Pietenpakken en gingen dus toch de straat op.
Fons deed dat jaar met de groep Rens van Adrighem en Frans Verhoef mee.
,,Alleen op de Maskerade, voor ‘t eerst met plezier’’ schreef Fons achter op de foto.
Fons, Jos Bels, Bas Pothof, Leen Roedolf, Hans Mosterdijk, Bert- Nico- en Jos junior Bels, vormden het vrouwelijke blusteam, die op verschillende plaatsen in de binnenstad tegen de gevels opkropen.
Dankzij Fons en zijn vriend Jos Bels, later ook bijgestaan door Giel Jansen, Cok Smit, Bas Pothof, Leen Roedolf, Joost Passenier, Jos zonen Bert en Nico, en anderen, werd de Maskerade een groots jaarlijks gebeuren dat heel Den Briel en zelfs vele mensen van het eiland op de been bracht. Vooral de jaren '50 en '60 waren zeer spectaculair. In 1970 legde de VVV er het hellebaardje bij neer, omdat de kas leeg was. En zo dat gaat in het Brieltje: de Maskerade zit in de ziel gebakken als een amandel in een speculaas pop. Dus besloten de ras Briellenaren Rens van Adrighem, Fons Löbker en Wim van der Torre de zaak over te nemen. En met succes.
In die tijd kon je je als deelnemer opgeven bij de VVV en kreeg dan een nummer, dat je goed zichtbaar moest dragen. Tussen 19.00 uur en 20.00 uur, moest je je presenteren op het schoolplein van de Ambachtsschool zodat de jury je kon beoordelen. Als je dan geluk had, kon je een geld prijsje winnen. Achter Libertatis aan trok de hele horde dan het stadje in. De Maskeradegangers liepen toen van de Ambachtsschool in de Langestraat, via Markt en Visstraat naar het begin van de Voorstraat en de Nobelstraat, waar het vooral rond de mark zwart van de toeschouwers was. Bijna niemand had immers een TV en iedereen was erg benieuwd wat en wie er dit jaar weer op de hak genomen werd.
Er waren toen erg veel deelnemers. Zeker 150 tot 200. Den Briel bezat een rijk verenigingsleven, en veel clubs namen in groepsverband deel aan dit ‘Klaasielopen’ zo het in de volksmond ook wel genoemd werd.
Het enige vertier in die tijd was de Brielse kermis, de bioscoop en de Maskerade.
Vanaf 1950 kwam Fons elk jaar vóór 5 december naar Den Briel om de Brielse Maskerade te vieren met zijn vriend Jos Bels. In later jaren aangevuld met vrienden als Giel Jansen, Cok Smit, Bas Pothof, Leen Roedolf en anderen. Fons gaf de groep de naam: ‘De Brielse gekken’ of ‘De slappen’. Fons kocht in Londen koffers vol vuurwerk dat in Nederland nog schaars was. Op Schiphol werd hij door de douane aangehouden waarna hij na een fors bedrag aan invoerrechten te betalen verder naar Den Briel mocht afreizen.
De Maskerade begon zo tegen ’n uur of zeven wanneer de duisternis was gevallen. In de donkere straatjes zag je schimmen opdoemen, eerst een paar maar het worden er stééds meer. Ze hadden zich in vreemde gewaden gestoken en droegen meestal maskers. In het begin waren het kleine figuurtjes. Eerst de kinderen en later kwamen de ouderen. En zo werd de binnenstad van Den Briel vervuld van een wonderlijk gedruis. Je zag grijnzende koppen om je heen, duivels soms. Dat alles duurde tot omstreek negen uur.
Veel herrie, rook en vaak ook vuurwerk waren beslist geen bijzonderheid. Ook het gebruik van geluidsinstallaties waren gebruikelijk en niet te vergeten de alcoholische versnaperingen. Op de route werd dan ook vaak even uitgerust bij horeca gelegenheden.
Niemand werd gespaard. De gereformeerden bijvoorbeeld, kerkten in de Geuzenkerk. Toen die te klein en te gammel werd, zeiden de hervormden: ''Kom toch bij ons, in onze mooie dom. Ruimte genoeg. Ben je nou Gek? Wij bij jullie? riepen de gereformeerden. Wel, op sinterklaasavond hebben ze het kunnen lezen die gereformeerden. ‘Zal de Heer het merken, als wij bij de hervormden kerken?’. Met een enorm bord liep een Briels architect met een collega met een enorm groot bord voor hun kop door het Brieltje.
De Maskeradeganger kon ook zijn eventuele frustraties en of kritiek uiten, betreffende alles wat er in het afgelopen jaar gepasseerd was, zonder aanziens des persoon. Of het nu om plaatselijke-, landelijke- of wereldgebeurtenissen ging was om het even. Er waren geen echte regels, alles was dus eigenlijk geoorloofd. Met vrachtwagens, zelfs opleggers, boerenkarren, bakfietsen, handkarren en krui- of kinderwagens - naar behoefte aangekleed - trok men de binnen stad in.
Tijdens de Maskerade kon de Briellenaar zich volledig uitleven. Het was altijd dé gelegenheid om ‘Helemaal Los’ te gaan. Enkele dagen of zelfs weken te voren begon het al met de vóórpret. Na het verzamelen van ‘mede lopers’ werd een thema bedacht. Meestal werd daarmee gewacht tot het laatste moment, omdat er altijd iets bijzonder kon gebeuren, waarop dan direct ingehaakt kon worden. Allegorische- en of historische voorstellingen zijn daarbij vaak gebruikelijk geweest.
Maar ook bijvoorbeeld de kaartclub, ging vrolijk op een aangeklede vrachtwagen al kaartend de straat op.
Sommigen maakten heel wat werk van de Maskerade. ’t Is gebeurd dat je op een kar de complete gemeenteraad voorbij zag trekken. Niet de echte natuurlijk, maar een gemaskerd gezelschap waarvan de leden nog een bord voor de kop hadden ook. Met een masker vóór durf je een heleboel.
Heel wat Briellenaren hebben een grote kartonnen doos of koffers vol met Maskeradespullen. Daar zit vaak een halve feestartikelen winkel in. Wat ook opvalt is dat veel mannen zich graag als vrouwen verkleden, of ze nu wel of niet een baard hebben. En vrouwen zich zo graag als mannen verkleden. Voor het waarom is geen verklaring te vinden.
Zo tegen eind november, begin december, plegen Briellenaren aan elkaar te vragen: “Ga jij Klaasielopen?” Daarmee bedoelen ze: “Doe je mee aan de Maskerade?” Die wonderlijke, massale verkleedpartij op sinterklaasavond - een stuk cultureel volkscultuur - is een feest dat nooit verloren mag gaan.
Om de Brielse Maskerade werkelijk te beleven van binnen, diep in je ziel, moet je er de mentaliteit voor hebben. Om de zin van de maskerade te vatten heb je misschien wel zeer fijngevoelige geuzenstedeijke tentakeltjes nodig of een attent radartje. Briellenaren en zelfs de import ter plaatse, snappen tegenwoordig blijkbaar maar matig wat er voor lol aan is om je op sinterklaasavond in een raar pakkie te steken, een mombakkes op te zetten en dan nog de straat op te gaan ook.
Het is te hopen dat de Brielse Maskerade tot in lengte van dagen
gevierd mag blijven.
ONZE man in Den Briel
Eind jaren ’70 en begin jaren ’80, deed Fons met de groep van Rens van Adrighem, Frans Verhoef en anderen mee. Het soort grote spektakelstukken die werden opgevoerd, zijn daarna tijdens de maskerade nooit meer vertoond.
Vergunningen werden aangevraagd en verkregen. De deelnemers kregen na afloop een certificaat aangeboden in zaal Dedert aan de Turfkade, waar alle Klaasielopers een gezellige avond hadden. De benodigde financiën voor de certificaten werden verkregen door een gift van Hans Rijcken, onder voorwaarden dat niet bekend gemaakt mocht worden wie het geld geschonken had.
Het jaar daarop beschikte de commissie over fl. 506,= door
Fons is altijd mee blijven doen met de maskerade. Op 5 december 2002 liep hij zijn laatste, verkleed als Sinterklaas. Hij was toen 82 jaar.
Als één man de Brielse Maskerade in zijn ziel had was Fons het wel.
1971 ‘EROSCENTRUM’EN’
Fons en Bas Pothof gaven als sexie dames van het Eroscentrum
ondanks de hevige kou,
door autodidact kunstenaar
giften, zodat er prijzengeld uitgekeerd kon worden en een gezellige avond verzorgd kon worden bij Dedert.
De drie slappen, gingen na het nodige gerstenat met slappe knieën naar huis.
Het bier vloeide die avond zeer rijkelijk en het liep dan ook fout af.
Fons en Jos gaven twee buitenlandse dames gestalte; Miss Francy en Cristine Keeler, twee callgirls die een verhouding hadden gehad met de politicus Jack Profumo in Engeland. Met een grote zwarte auto reden ze door de binnenstad. Constant wuifden ze naar het sterkere geslacht en het publiek betrokken ze erbij in de poging een afspraakje te maken.
De A.O.W.-dames, Fons, Jos, Bas en Leen Roedolf, verschenen even later weer met een andere auto om hun kolder voort te zetten, tot groot vermaak van de duizenden omstanders!
Met doldwaze verkleedpartijen op hun kar, vermaakten zij het publiek.
grandioze shows op verschillende plaatsen.
De Maskerade hebben we toen verplaatst naar 23 december tijdens een koopavond. Er was zoveel werk van gemaakt dat het zonde was de hele boel maar weg te gooien.
onbereikbaarheid van hun woongebied op niet mis te verstane wijze bekritiseerden.
Fons leven | Journalist | Maskerade 1 2 | 1 april 1 | 1 april 2 | Kunstschilder | Schilderijen | Vriend