Steunberen en twee houten deuren werden aangebracht om in tijden van bijzonder hoge waterstanden dienst te kunnen doen als “vloeddeuren”. Dat was precies de plaats waar de Groene Kruisweg naar Rotterdam eindigde, of begon zo u wilt. In 1937 werd de Groene Kruisweg doorgetrokken -langs de trambaan Rotterdam-Oostvoorne uit 1905 en het Brielse tramstationnetje- en verbonden via de G.J. van den Boogertweg met de Rijksstraatweg naar Hellevoetsluis.

Dat daar in 2008 een aparte doorgang voor fietsers en wandelaars moest komen is omdat men de situatie onveilig vond, want auto’s reden door de doorgang vlak langs de wandelaars en fietsers. Het tunneltje kwam in de wal naast de doorgang.

Over het nut van het tunneltje waren er ook nogal wat bedenkingen. De Oostdam en de Kaaistraat werden geen centimeter breder, dus heeft zo’n tunnel dan wel zin was de vraag.

Helaas werd voor een rechthoekige vorm van het tunneltje gekozen, hetgeen grote afbreuk doet aan de historische uitstraling van de vesting.

Een gewelfde uitvoering had er onbetwist een stuk beter uit gezien en had echt niet zoveel meer hoeven kosten.

In juli 2008 werd er een flink gat gegraven in de Brielse wallen.

Een deel van de eeuwenoude ommuring bij de Kaaistraat moest wijken voor een fiets- en voetpad. Rond 1700 werd op die plaats een zogeheten “Sortie poortje” gemaakt.

Na de aanleg van de Groene Kruisweg en gereed kwam in 1934 - brak men het Sortiepoortje af om er een grotere doorbraak te maken.

Waarom is er niet gewoon de doorbraak net zo breed als de weg gemaakt? Door bijvoorbeeld de rechter steunbeer anderhalf a twee meter te verplaatsen, zoals te zien op de montage foto.

Dan was de zaak opgelost geweest en had dat bovendien enorm veel geld bespaard.

Je kon er op wachten dat je het probleem krijgt dat de voetgangers in het tunneltje door de fietsers voor hun sokken gereden zouden worden. Bovendien moeten ze een stukje “omrijden”, zodat men gewoon rechtdoor rijdt door de bestaande doorgang en is alles voor niets geweest.

De doorgang blijkt deel uit te maken van een nog steeds in werking zijnde waterkering die stamt van vóór 1950 toen de Maasmond nog niet afgesloten was. Heden ten dage is er van die kant geen enkel gevaar te verwachten. Daarbij komt de vraag: Hoe wordt de Kaaipoort afgesloten bij dreigend hoog water. En dan nog: bij verbreding maak je toch gewoon bredere deuren! Er hadden niet eens nieuwe gemaakt hoeven te worden. De twee bestaande vloeddeuren hadden simpelweg elk met een meter verbreed kunnen worden. Ook aan een van de deuren een extra deur van twee meter aan brengen had gekund en had de waterkering gewoon behouden gebleven en was de verkeerssituatie optimaal.

De doorgang Kaaistraat-Oostdam is altijd één van de drie belangrijkste in- en uitgangen

van de historische vesting geweest.

In 2008 werd het aanzien van de cultureel historische vesting

door een ingrijpende verandering drastisch veranderd.

24 juli 2008 stuurde ik mijn visie op het Kaaistraat tunneltje naar alle raadsleden, omdat ik benieuwd was wat men van mijn visie dacht en waarom men voor de huidige uitvoering had gekozen. De antwoorden daarop bleken niet gelijk duidend te zijn, waardoor het moeilijk is te begrijpen waarom de door mij aangegeven oplossing niet uitgevoerd kon worden.

 

Uit een krantenbericht van 30 augustus 2007 bleek dat het gemeentebestuur zichzelf een monumenten-vergunning verschaft heeft voor het aanleggen van de tunnel. Dhr. E. Weijers, een bewoner van de Kaaistraat die vond dat een verbreding met twee meter van de doorgang een betere oplossing was en daarom de vergunning wilde aanvechten, was als enige naar de Raad van State gestapt. Om de reden dat alleen hij en niemand anders naar de Raad van State is gestapt, kon de monumentenvergunning nooit meer inhoudelijk door een rechter beoordeeld worden was de uitkomst.

Hiermee is wel duidelijk dat er in een vroeg stadium - een jaar eerder al - een zelfde visie als de mijne was van een bewoner uit de Kaaistraat die om politieke redenen schaakmat gezet is.

Begin augustus 2008 werd er een bord geplaatst op de omheining van het omstreden bouwwerk door een wakkere Briellenaar die de mening van de bevolking over dit nutteloze tunneltje weer gaf op  een niet mis te verstane manier, door aan te geven dat:

De keuze voor zo’n zichtbare betonnen constructie is echt niet te bevatten, wetende dat het zoveel passender, simpeler en goedkoper had gekund.


Een jaar daarvoor nog, maakte een VVD raadslid zich nog druk om palen met ijzerdraad bij de entree van de Brielse binnenstad aan de Oostdam. “En dat op een plek waar Den Briel zich juist moet profileren als cultuurhistorische stad”, sprak het raadslid, die verklaarde zich rot geschrokken te zijn van de aanblik van de entree van de vesting. De goede man moet nu dan wel een hartverzakking hebben gekregen bij het aanzien van wat daar mede dankzij zijn collega’s gaat ontstaan.

Het speeltje van wethouder Heijboer maar gewoon HET HEIJKNEUTER TUNNELTJE moet gaan heten. Een schot in de roos! Wil je een nog mooier eerbetoon voor een wethouder die blijkbaar andere ideeën buitenspel weet te zetten en alleen maar doet waar hij zelf zin in heeft of het nou bomen, huizen of tunnels zijn. Het is niet voor te stellen dat er iemand is die gelukkig is met dat tunneltje. Er zit maar een ding op om dat te laten blijken: Iedereen moet gewoon het idee van de onbekende wakkere Briellenaar blijven volhouden, dan blijft het vanzelf zo en dan weet iedereen voor altijd aan wie Den Briel dat aanstoot-gevende, zinloze bouwwerk te danken heeft!

Futuristische aanblik van de bouw van het Heijkneuter tunneltje. Bouwwonder met een fraai ovaal lichtvenster. Om te voorkomen dat er personen dan wel dieren in het gat verdwijnen komt er gekleurd glas en een hedendaags art-niveau rooster in.

Of beter gespeld “Art Nivo Auw !”

Een genot voor het oog bij de aanblik van de historische vesting stad.

Echt een verrijking van het culturele erfgoed! En ach, wat kost zoiets nou helemaal?


Wat overduidelijk blijkt is dat de kosten van de ovale lichtkoepel bovenop het tunneltje, welke met glas en een stalen rek gesloten werd, minimaal méér dan de helft van de totale bouwkosten zal bedragen, waardoor het tunneltje ook nog eens twee keer zoveel kostte dan echt nodig was.

Niemand kan begrijpen dat er gekozen is tot het bouwen van dit tunneltje en dat niet simpelweg de bestaande doorgang werd verbreed. Zelfs van mensen die er min of meer bij betrokken zijn geweest valt tussen de regels door op te maken dat om onduidelijke redenen deze opdracht tot het ontwerp gegund is aan een vooral als glaskunstenaar bekend zijnde architect.

Voor Briellenaren vooral vreemd, omdat over het ontwerp van de Jumbo en de woningen aan de Botbijlweg ook al zoveel beroering in Den Briel is ontstaan.


Het gat in de wal rondom het tunneltje werd weer volgestort met grond.

Het “Sortie poortje” uit 1700 dat in 1934 verwijderd werd, geschilderd door P. Middelhoek.

Bij hoog water kan het tunneltje afgesloten worden met een deur. In tegenstelling tot eerdere aankondiging is het uitsluitend een voetgangers tunnel. De jumbo-groene uitstraling is wat meteen opvalt bij de aanblik van het gekleurde betonnen aquarium.

Wat te verwachten was gebeurde. Het tunneltje werd al vóór de opening in 2008, in bezit genomen door hangjongeren, die zich uitleefden met spuitbussen, kwasten en verf. Burgemeester Betty van Viegen liet weten er genoeg van te hebben. “De gemeente moet steeds opnieuw het voetgangers-tunneltje in de Kaaistraat schoonmaken. De tunnel is nog niet officieel geopend, maar zit elke keer onder de graffiti en ligt vol met troep. We kijken welke maatregelen we daartegen kunnen nemen.”

D66-raadslid Dick Verbeek weet wel een oplossing. Hij wil graag de tunnel gebruiken als informatieplek voor toeristen. ”De wanden zijn nu net schoolborden. Dat nodigt uit tot graffiti,” zegt hij. Daarom wil hij kijken of er in samenwerking met de VVV en het Historisch Museum bijvoorbeeld informatiepanelen aan de muur kunnen hangen. “Wanneer toeristen Brielle binnenkomen, kunnen zij op een droge plek rustig kijken wat er allemaal te doen is in de stad.”

Het is toch niet te geloven dat men dacht hiermee de zaak op te lossen. Burgemeester Van Viegen zei naar het plan te willen kijken, maar maakte duidelijk dat de gemeente te maken heeft met het ontwerp van een architect, dus dat kun je niet zomaar veranderen.”

Wethouder Aart Heijboer verrichtte 12 december 2008 de officiële opening van het tunneltje. Hij hoopte niet dat het een hangplek voor de jeugd zou worden, zodat ouderen er op bepaalde uren niet meer doorheen durven. Hij sprak die gevoelens van bezorgdheid na de opening openlijk uit in café Het Melkmeisje. De genodigden werden nadrukkelijk gevraagd vooral niet tegen de muren van het tunneltje te leunen. Die waren kort daarvoor voor de zoveelste keer geschilderd en direct na de opening zaten ze alweer vol graffiti en viltstift gekras. “Ik vind het nu al een succes”, gaf wethouder Heijboer aan. Hij prees de moderne vormgeving van Han de Kluyver. Heijboer vindt het bedroevend dat tegenwoordig alles hufterproof moet worden gemaakt en legde uit dat het de bedoeling is dat de aansluiting op de Kaaistraat zijn beslag krijgt binnen het Gemeentelijk Verkeer- en Vervoersplan waarover met de omwonenden gesproken zou gaan worden.

Prachtig hoe de architect zich heeft kunnen uitleven bij het ontwerpen van het tunneltje door de eeuwen-oude historische stadswallen van Den Briel. Het zou geweldig staan in een pretpark maar in een oude vestingwal is deze rechthoekige betonnen vissenkom toch echt een aanfluiting! Het is Schandalig dat het gemeentebestuur en de monumenten-commissie aan dit ontwerp een bouwvergunning hebben verleend.

Het Kaaistraat tunneltje

In 2008 was het simpel verbreden van de doorgang de ultieme oplossing geweest

De wethouder moest erg lachen om de tekst op de deur van café Het Melkmeisje waarin het Kaaipoort tunneltje als Heikneuter tunneltje werd aangeduid.

Het komt er dus op neer dat alleen de Pieter van der Wallendam als toegangsweg tot de binnenstad dienst zal gaan doen. Een zeer verwonderlijk plan, want waarom heeft men dan een kostbare voetgangers tunnel naast de bestaande doorgang gemaakt, als men wist dat in de toekomst maar één rijbaan gebruikt zou gaan worden zodat er voldoende ruimte over blijft voor voetgangers en fietsers.

Het hele tunnelproject blijkt dus een prestige kwestie te zijn van B&W en de architect. Een andere reden is niet te bedenken. Dat er maar één toegangsentree over blijft.

En zo zat de gemeente Brielle tot zijn nek in de ellende. In dit soort gevallen -dat jongeren de boel verzieken- wordt normaal gesproken het voorwerp afgebroken. Een goed voorbeeld daarvan is de vissteiger in de vest achter het Gasthuis. Maar in dit geval hoeven we daar niet op te rekenen.

“Ik vind het nu al een succes” sprak de wethouder. Hoe kan je dat vinden als blijkt dat het tunneltje alleen maar uitnodigt tot bekladding waardoor het een blijvende bron van ergernis en het steeds maar weer opnieuw verven zal zijn.

Het Melkmeisje bombardeerde het tunneltje tot overdekte rookruimte.

Rens van Adrighem

7 januari 2009 maakte de gemeente het Verkeers- en Vervoersplan bekend. De Kaaistraat zal eenrichtingsverkeer worden, voor alleen uitgaand verkeer.

Het tunneltje is en blijft een bron van ergernis en geldverslinding. Steeds weer moet het tunneltje opnieuw geverfd worden om de graffiti teksten te verwijderen. Nu zal bekeken worden met de Jumbo-groene architect hoe men dit kan gaan oplossen. Nou, de oplossing is al lang bekend. Die is er niet.

Van het geldverslindende tunneltje is het kostbare glas van het dak helemaal verdwenen. Evenals de roestvrijstalen letters die het poortje aan de binnenzijde ‘sierde’. De betonnen binnenkant is helemaal bruin geverfd. Kortom: het blijft een gebed zonder end en het wordt er met de dag niet fraaier op.

Ontwikkelingen 
rond Brielles historisch erfgoed

door Rens van Adrighem


Niets zal blijven zoals het was omdat de tijd andere inzichten en veranderingen met zich mee brengt. Alleen gebeurd dat niet altijd met respect om met het Brielse erfgoed.

   NAAR:   De Zuid entree   |   De Sjoel    |   Het Kaaistraat tunneltje   !   Noord-oost entree   |  Site inhoud