De voormalige scheepswerf
De Delta
BRIELSE SCHEEPSWERVEN
Al eeuwen lang werden er in Den Briel schepen gebouwd. Aan de haven aan de achterzijde van de Nieuwstraat - waarvan de meeste bewoners iets met de scheepsbouw of visserij te maken hadden- bevond zich een scheepswerf waar veelal kleine houten binnenvaart- en vissers schepen gebouwd werden.
Tot 1952 vonden er ook scheep reparaties plaats in de voormalige Sloepenloods aan de Kostverloren.
Van begin vijftiger jaren tot eind zeventiger jaren was er nog de jachtwerf Moerman. Daartoe werd de Rochus Meeuwiszoonweg tussen de vesting en het havenhoofd onderbroken, door een haventje te graven ten behoeve van de werf. Er werden stalen jachten gebouwd.
De gebroeders Wim en Cor van der Torre uit Hillegersberg, die konden in 1956 de loodsen huren en begonnen er met het inbouwen van motoren en een scheeps- en jachtwerf.
Ze gingen beiden wonen op een woonboot. Wim in de haven, en Cor met zijn gezin op de kade naast de sluis bij de werf.
door autodidact kunstenaar
Ze kregen echter te maken met een enorme bestedingsbeperking waardoor de markt totaal instortte en de klad kwam in de motor-inbouw. Mensen lieten liever een nieuw schip bouwen, dan een oud schip verbouwen, dat was gewoon te duur. De gebroeders besloten daarom zich in hoofdzaak te gaan richten op nieuwbouw. Het werk ging steeds beter en alles liep op rolletjes tot het noodlot toesloeg.
Buiten deze bijzondere schepen zijn er op de scheepswerf een respectabel aantal zeil- en motorjachten tot zelfs 16 meter lengte gebouwd.
Sinds 1968 was Wim een enthousiast 1-aprilvierder. Zo kwam het dat hij de werf beschikbaar stelde voor de bouw van maar liefst twee Geuzenschepen, waarvan Wim vele jaren de schipper was.
Op een dag kreeg Cor een tragisch ongeval op zijn bootje waarmee hij op dat moment met zijn zoontje op het Brielsemeer voer. Na dit grote verlies kwam Wim na twee jaar dus helemaal alleen te staan.
Cors vrouw en 4 kinderen zijn toen terug naar Vlaardingen verhuisd.
Wim betrok met zijn gezin in 1960 het statige woonhuis op de werf.
Eind 1960 plaatsten ze een hijskraan en verviel
de helling.
De ‘Pitcarn’ het zeiljacht van Wim.
De helling waar de schepen op de kade of
in het water gezet werden.
In 1960 werd de laatste helling afgebroken want reeds sinds de vorige eeuw leidde de werf een kwijnend bestaan. Daarmee kwam er een einde aan een eeuwenlange drukke nering aan de Brielse waterkant.
Naast het uitvoeren van reparatie werkzaamheden aan schepen en jachten, werden er bovendien motor- en zeiljachten gebouwd. In en buiten de loods werden ook schepen opgeslagen voor winterstalling en werden er schilderwerkzaamheden uitgevoerd.
Turfkade 35 was één van de fraaiste zogenaamde stadsboerderijen die zich in Den Briel bevonden.
De twee grote loodsen zijn in 1703 gebouwd. Het stijlvolle woonhuis is uit 1861.
De panden waren eigendom van de Griendboer Cornelis Mol,
die handelde in rijs en biezen en in 1883 zijn biezenbedrijf stichtte.
Turfkade 35 in 1910. Het is onbekend waarom en wanneer het linker woonhuis is afgebroken.
NAAR: Site inhoud
In Memoriam
1929 Wim van der Torre 2008
NAAR: Wim van der Torre | Site inhoud | Het Gastenboek
De constructie van de loodsen was zeer bijzonder te noemen. Ze waren van het dwarsdeel type. De kern van de constructie werd gevormd door een reeks grenen dwarsgebinten, die bestonden uit rechtopstaande stijlen die bovenaan waren verbonden doormiddel van een horizontale balk -de ligger- die in de hoeken tussen de stijlen en de ligger ter verstijving korbelen waren aangebracht. Boven op de gebinten, dat door verdubbeling in de hoogte de vorm van een etagebint aannam, ondersteunde het driehoekig element dakvlakken en de nok. Deze driehoek, -het kapgebint- was een schaarspant. De ondergevels en kopgevels bestonden uit anderhalfsteens metselwerk van IJssel steentjes. De overige wanden bestonden uit gepotdekselde, zwart geteerde houten brede planken en alle daken waren beschoten.
Foto’s waarop de spanten constructie goed te zien is. Het zien van deze sloopbeelden werden door velen als een schok ervaren.
Hoe kan het toch bestaan dat er op zo’n brute wijze omgegaan wordt met Brielles erfgoed. Deze panden hadden zeker nog minstens honderd jaar mee kunnen gaan. Was er dan niemand in staat een passende bestemming te bedenken voor deze historische panden waardoor het slopen ervan voorkomen had kunnen worden?
Dwars doorsnede van de twee loodsen aan de haven en het Turfslop.
Het interieur van de loodsen die in 1703 gebouwd waren, kort voor de sloop.
De situatie op 10 april 2008.
Zo zullen de zeven appartementen van elk rond de 75 vierkante meter oppervlakte en het woonhuis er uit gaan zien. Wie eigenaar van één van de appartementen wil worden zal diep in de buidel moeten tasten, want de vraagprijs begint bij € 445.000.
Ik moet toegeven dat op de tekening de bouwstijl aardig overeenkomt met hoe het was. Alleen jammer dat de dakkapellen niet in de zelfde stijl als die van het woonhuis zijn. Zeer spijtig blijft het dat de historische houten constructie van de loodsen door het volledig slopen er van verloren is gegaan.
Alleen al de reeks grenen dwars- of trek gebinten, die bestonden uit rechtopstaande stijlen die bovenaan waren verbonden doormiddel van een horizontale balk, hadden zonder deel uit te maken van de dragende constructie -desnoods misschien op een iets andere plaats- heel eenvoudig verwerkt kunnen worden, simpelweg door er een muur tegenaan te plaatsen waardoor het bewaard en in elk geval aan één kant zichtbaar zou zijn gebleven. Met een brandvertragende behandeling van de binten had volstaan kunnen worden. Als men zegt dat dat niet voldoende zou zijn, kan men alle monumenten van Den Briel wel af gaan breken. Dat er niet een bestemming in het algemeen belang gezocht is voor de unieke loodsen door de gemeente Brielle of het Brielsch beleg, is naast een gebrek aan inventiviteit ook een kwestie van geld te noemen.
De vorige eigenaar Wim van der Torre, kan en mag men niets verwijten. Die was, mogen we aannemen alleen maar blij dat hij binnen twee maanden kopers voor de panden had, die vertelden dat ze woonappartementen in de loodsen zouden gaan bouwen. Dat het zover zou komen dat het hele spul tegen de grond zou gaan, had ook hij waarschijnlijk niet kunnen bevroeden en zal dan ook voor hem een schrikbeeld geweest zijn.
De situatie op 18 april 2008.
De situatie op 23 april 2008.
Brielsch beleg dacht binnen een jaar aan de slag te kunnen. Dat viel echter tegen. De gemeente Brielle had een aantal jaren geleden geprobeerd bij het rijk voor elkaar te krijgen dat het een rijksmonument werd. Dan krijgt de gemeente jaarlijks subsidie. Dat is niet gelukt en er werd toen besloten er een gemeente monument van te maken. Dat ging betekenen dat het aanvragen van vergunningen moeizamer ging verlopen en dat veel meer instanties zich er mee gingen bemoeien. Brielsch beleg wilde dat de balken zouden blijven zitten, maar de brandweer wilde dat de balken brandvrij ingepakt zouden worden, maar dan ging de oorspronkelijke uitstraling verloren.
Alles bij elkaar heeft het 7 jaar geduurd voor men kon beginnen. Er werd toen besloten het geheel af te breken en daarna fotografies weer op te bouwen. Alleen komen de balken niet meer terug.
Brielsch beleg ging er in beginsel van uit dat alles zou blijven staan en ook de balken zouden blijven.
Juli 2008:
Rens van Adrighem
Jávea Spanje november 2009
Voor het laatst geactualiseerd november 2017
In het AD Voorne en Putten van 25 april 2008 verscheen onderstaand artikel,
met een reactie van de monumentencommissie.
De sloop is uiteindelijk aan de stringente eisen van de overheid
en met name de gemeente Brielle zelf te danken.
Tot slot:
De grote vraag is hoe het nageslacht terug zal kijken op wat de gemeentebestuurders en monumenten-commissie de Briellenaren nalaat en wat er over blijft van het door velen zo geliefde Den Briel.
2 Oktober 2008:
De vordering van de bouw van de appartementen.
November 2008
Januari 2009
Maart 2009
September 2008
Foto rechts:
De ‘opgeklampte’ onder- en bovendeur in het Turfslop. Wat meteen opvalt zijn de met handgesmede hengen (scharnieren) en de authentieke vergrendeling. Eén heng was vervangen door een afwijkende.
De gekrakeleerde koolteer, waarmee de deur al enkele honderden jaren was ingesmeerd ter bescherming, gaf deze historische deur wel een bijzondere aanblik. Een deur, die als hij spreken kon, veel had kunnen vertellen over wie daar allemaal de toegang vonden tot deze unieke stadsboerderij.
Dit unieke stukje Brielse historie met de sloop van de loodsen verdwenen. Niemand kwam op het idee (vooral het bijzondere gebinte) voor het nageslacht te bewaren.
Eind 2009
Het uiteindelijke resultaat, waarbij alleen de vorm en afmetingen van de voormalige loodsen zijn te herkennen.
Het appartementencomplex kreeg de voor de hand liggende naam: “De Scheepswerf”, te danken aan het feit dat de familie Van der Torre daar in 1958 Scheepswerf de Delta stichtte en daarmee dus een nieuw stukje aan de Brielse historie toevoegden.
In december 2000 werden de loodsen en het woonhuis aan de Turfkade 35, aangekocht door Brielsch beleg, met de restrictie dat de familie er nog een paar jaar mocht blijven wonen.
Winter 2001/2002 kwam er na 44 jaar met een grote onderhoudsbeurt aan het geuzenschip, een definitief einde aan de Delta Jachtwerf.
De zoons Ruud en John begonnen het jachtservicebedrijf De Delta in de Boterstraat. Wim bouwde voor zichzelf in drie winters in de leegstaande loods een houten bootje met een elektrische ‘fluister motor’ om te gaan genieten van zijn welverdiende pensioen en ging wonen in de Nieuwstraat.
Begin april 2008 werd Den Briel opgeschrikt door de sloop van de panden van de voormalige scheepswerf “De Delta” aan de Turfkade, die zonder respect voor de historische waarde werden afgebroken.
In de zeventiger jaren ondergingen de daken van de loodsen en het woonhuis een grondige onderhouds-beurt. De daken van de loodsen werden in twee jaar tijd van dakfolie en nieuwe panlatten voorzien, een hele klus want het betrof zeer grote oppervlakten.
Het dak van het woonhuis werden isolatie, plastic dakfolie en nieuwe panlatten voorzien. De dakkapellen en de kroonlijst werden gerestaureerd en de dakpannen en nokvorsten opnieuw aangebracht.
Half jaren zeventig.
In 1995 begon Wim zich rustig aan terug te trekken en namen zijn zonen John en Ruud het werk over.
Oktober 2000 sloeg het noodlot toe: de hijskraan brak. Samen met de steeds strengere regels, werd noodgedwongen besloten te stoppen met de Delta werf.
