De naam Oranjeplein was ontstaan kort na de Tweede Wereldoorlog. Het was de plaats waar door de Duitse bezetters in de oorlog barakken gebouwd waren, als legerkampement. Het bastion, dat zich meteen links van de entree van het vestingstadje op de wallen bevind, heet eigenlijk het Wester-bolwerk, bastion V.

Op 9 oktober 1948 werd in de barakken, waarvan de meesten bewoond werden door in de oorlog getroffen gezinnen, het noodbadhuis geopend voor de Brielse bevolking. Bijna niemand had eind jaren veertig en de jaren vijftig en zestig een douche of badkamer, dus ging menig Briellenaar op het Oranjeplein ‘badderen’.

Het Oranjeplein omstreeks 1947 met links de appèl-plaats met de barakken voor de manschappen, de koks en chauffeurs en onder de boom de kantine. Rechts het wachtlokaal en administratie. Daarnaast, verborgen in de wallen de munitiebunker.

Vanaf augustus tot eind 1945 lagen er Nederlandse militairen - onder Engelse vlag - in Den Briel, die hun intrek genomen hadden in de voormalige Duitse barakken van bastion V, dat omgedoopt was tot ‘Oranjekamp’.

Briellenaren Teun van der Blink, Joost Passenier en Ko Nobels op de wallen als L.I.B.ers

in 1946.

In het Oranjekamp gelegerde militairen.

Het badhuis sloot op 31 december 1967. In die zelfde periode vertrokken toen de laatste bewoners en is het kamp afgebroken. Het bastion is toen weer in zijn oude luister hersteld.

Rechts op de foto onder andere de dames Lena Breen,

Theus Breen en helemaal rechts mevrouw Ritmeester.

Bas van Citteren, Arie Schilperoord, Piet en Annie Hollemans, Frank Koelewijn. De Bruin, Breen, Teun Treure, Roskam, Alphons van der Steen, Leen Warbout, mevrouw Ritmeester, Botbijl, Holleman, Langendoen, Hensen, Cor Bravenboer, Teun Miezelmoe, Piet Kramer, Jans Hage- van der Linden met de kinderen Gerard en Nel, Cor Hoogstraten met dochter Willy, Leen van der Reijden en Janus Smit die badmeester was. Later werd Arie Steenbergen de badmeester.

door oud-Briellenaar

Rens van Adrighem

Rens van Adrighem

Jávea, januari 2011

Voor het laatst bijgewerkt op 20 augustus 2014

NAAR: De site inhoud

Marja Polsema- van der Steen schreef mij het volgende: Midden op het plein stonden 2 zwarte barakken. In een daarvan woonde Piet en Annie Holleman met hun zoon Leo en de dochters Rieni en Betsy. Met Betsy ben ik vriendin geweest. Leo heeft nog eens fikkie gestookt door op de w.c. met petroleum te spelen. Hij heeft toen via het w.c. raampje de boel naar buiten gegooid en toen stond de voordeur in de hens. Pa kwam gelukkig snel in actie en de zaak was snel geblust en Leo kwam er met een standje vanaf. In 1964 emigreerde de familie naar Australië. In de bunker die achter onze woning stond, hield mijn vader 80 konijnen. Die werden vetgemest voor de kerst. Vandaar dat ik geen konijn meer lust. Marja woont tegenwoordig in Tholen.

Op het Oranjeplein waren 14 woningen. In 1949/1950 zijn er twee noodwoningen bijgezet op het grasveld.

Deze vielen op omdat ze zwart geverfd waren.

De bestaande barakken waren namelijk groen.

Het bracht het totaal aan woningen op 16.

Gerard Hage speelde destijds in een band (The Cheetahs), met onder andere Jan Koster. Zij repeteerden soms in de openlucht voor de bunker. Het was altijd een gezellige boel op het Oranjeplein. Een kleine, knusse gemeenschap op zich.

Frank Koelewijn en Coby van Citteren zaten bij mij op de OLS op het Catharijnehof.

Volgens zeggen, - u heeft het niet van mij gehoord - schrijft Aard Heijmans; was het de sport van veel jongens, om over de tussenmuurtjes van de douchehokjes te kijken of er iets spannends aan de andere kant te zien was. Als de badmeester dat merkte kreeg je op je donder en was je een paar weken niet welkom in het badhuis.

Op 4 maart 1943 werd namelijk het badhuis dat in de Langestraat was, getroffen door een bombardement, waarbij het verwoest werd.

Wat verderop in U-vorm stonden 3 blokken. In het linkse blok woonde de familie Holleman met de zonen Leo, Rien en hun dochter Betsy. Deze mensen waren Jehova getuigen en zijn achter in de jaren  ’60 verhuisd naar Australië. Later heeft Riet Zaaier nog enige tijd in het huisje gewoond. 

Het Oranjeplein kende een aantal blokken. Wanneer je vanaf de Nobelstraat het Oranjeplein opreed had je aan je linkerkant twee huizen staan. In het eerste huis woonde Opa en Oma Breen, in het tweede een tijd de familie Botbijl en/of ook de familie Schilperoord.

Achter deze twee huisje stond een rijtje waarin de familie Koelewijn met hun zoon Frank en Cor Hoogstraten met zijn dochter Willy (later Willeke) woonde. De moeder is ergens in de jaren ‘60 overleden.

De onderkant van de U-vorm werd gevormd door een post van de BB, het badhuis en de woning van de badmeester. Dat was eerst meneer Smit en later Arie Steenbergen met zijn vrouw Annie.

In de rechterkant van de U-vorm op nummer 11 woonden wij, mijn vader Maarten en moeder Nelie en mijn zus Teunie van Citteren. We hebben er jaren gewoon. Daarnaast de familie van de Reijden met een zoon. Aan de oude lindeboom die nog op het bastion staat weten we precies waar ons huisje heeft gestaan.

Naast ons woonde de familie Hensen met zoon Gerard en dochter Ditje. Daarnaast de familie Ritmeester met de dochter Ria en de zoon Bram. Daarnaast woonde de familie Treure met de dochter Jannie en de zoon Rien wonen. en daarnaast de familie Van den Blink. Het gezin bestond uit vader, moeder, drie dochters en een jongen. De familie verhuisde naar de Witte de Withstraat. Het laatste huis is jaren bewoond geweest door de familie Bas van Citteren met hun dochters Ria, Elly en hun zoon Henk-Jan.

Op vrijdag en zaterdag was het een drukte van belang bij het badhuis. Niet alleen de bewoners van het plein gingen er heen, (anders moesten ze zich in en teil in het keukentje wassen) maar ook vele andere Briellenaren gingen daar badderen. Een douche koste 25 cent en een ligbad 50 cent. Er waren meisjes die wel eens gedrieën in het bad gingen. Drie voor de prijs van één, dat was lekker goedkoop.

Midden op het Oranjeplein lag een grasveld met daarin een zandbak waar we als kleine kinderen goed konden spelen. Op het Oranjeplein stonden twee brandweerhuisjes met brandslangen en een grote aansluiting op de waterleiding. Het waren tenslotte houten barakken waarin we woonden.

Melkboer Rinderknecht voor het badhuis.

Ik herinner me mijn jeugd op het Oranjeplein als heel erg prettig. De wallen waren een fantastisch speelterrein.

In de zomermaanden liepen er schapen op de wallen die werden gehoed door Hannes de schaapherder.

Als na de geboorte de lammeren werden weggehaald en de schapen bij ons achter liepen kon je de hele nacht niet slapen door het geblaat van de schapen.

Vanaf mijn geboorte in 1951, totdat mijn ouders in 1968 verhuisden naar de Jan de Klerkstraat, heb ik met heel veel plezier gewoond op het Oranjeplein.

De typische jaren ’50 keuken en woonkamer.

Toen stonden er nog hekken om de luiken te beschermen waardoor de cokes gestort werdvoor de verwarming. De ketel van het badhuis stond onder de grond.

Rechts het badhuis (in 1966) waar de hekken van de stookkelder zijn verwijderd.

In het badhuis kon je een douchebad nemen voor 25 cent of genieten van een ligbad - waarvan er maar één was - voor een gulden. Ruim 200 personen maakten per week gebruik van het badhuis.

Badmeester Arie Steenbergen met zijn trouwe viervoeter.

Frank Koelewijn laat weten: Naast de familie Holleman, woonde de familie Roskam die geen kinderen hadden. Ze zijn later verhuisd naar de Commandeurstraat, waar ze een huis hadden laten bouwen. Ook de familie Jongejan woonde op het Oranjeplein.

De heer Jongejan was uitvoerder/timmerman bij bouwbedrijf Van Geest die de huisjes aan de Coppelstockstraat renoveerde. Ze kwamen uit Sommelsdijk en bouwde een houten woning op het "Oranjeplein". Later werd deze woning verkocht aan Piet de Kramer. Ook de familie Dirk Pothof en mevrouw Van Toledo - moeder van Joke Weesie-Korteweg - woonden er.

Als allerlaatste bewoners, verliet ik met mijn vrouw in oktober 1969 het Oranjeplein.

Er stonden toen nog een paar huisjes die daarna zijn afgebroken.

Als ik ooit een nieuw huis mocht bouwen, zou dit op het "Oranjeplein" zijn, schrijft Frank.

De 5 zusjes en Theo Van den Blink in 1953