zitten gebakken in mijn ziel

1 april en Den Briel

Rens van Adrighem

In de jaren ’60 werd ik met dit virus besmet

en daar kom ik nooit meer vanaf.

Mijn interesse kreeg eigenlijk pas gestalte in 1959. Bij het 1 april monument plaatste ik een stelling-paal als mast met daar aan vast een kraaiennest met Geus en hing ik een dwarshout met daaraan een oud gordijn als zeil, waardoor het leek of er een Geuzenschip voor de poort lag.

In de zeer vroege morgen van 1 april begon ik met teksten kalken op het wegdek. Het kalken werd een jaarlijkse traditie.

Van een 1 aprilviering was toen nog geen sprake, alleen werd er om de 5 jaar een krans gelegd bij het 1 april monument.

In 1966 werd door de middenstand, het VVV en de 1 aprilvereniging, door een aantal van hen de Langepoort gerammeid.

In 1967 groeide dat uit tot het in historisch kostuum kleden van een groot deel van de Brielse bevolking, werd de poort gerammeid en vond een overgave spel plaats op het bordes van het stadhuis.

In 1971 schilderde ik de Zuidpoort, financieel mogelijk gemaakt door de middenstand door het verkopen van oorkondes.

Voor het 1 aprilfeest in 1972 bouwden we het Geuzenschip de Admirael. Het ‘schip’, een ponton met stalen spanten en hardboard gedecoreerde beplating.

In de zeer strenge winter van 1978/1979 bouwden we een stalen schip, de Prince Admirael met een vijftiental vrijwilligers op de scheepswerf van Wim van der Torre. Het schip is nu meer dan 40 jaar in de vaart.

In 1976 schreef ik het toneelspel over Rochus Meeuwisz. dat twee keer opgevoerd werd in de Jacobskerk.

Tot 1982 zette ik mij volop in voor de 1 aprilfeesten.

Na onze emigratie naar Spanje in 1983 is Den Briel op de achtergrond geraakt. Door kennismaking met het internet ben ik in 2006 op 60-jarige leeftijd weer betrokken geraakt met het Briels wel en wee.

1972, de 400 jarige herdenking van de inname van Den Briel, werd een enorm spektakel met een groots opgezet spel aan de voet van de Sint Catharijnekerk, waarbij koningin Juliana aanwezig was.

De poort deed dienst tot 1975.

Daarna is hij verloren gegaan.

In 1971 vormden we met  vrienden een Melaatsengroep.

Het podium, decors en zetstukken waren een enorme klus en de regie kwam na het overlijden van Peter Holland (bekend regisseur van Swiebertje), in handen van  de toen bekend regisseur John van der Rest.

Het verkeer reed toen nog gewoon door de Nobel- en Voorstraat.

Elk jaar verzonnen we weer een ander spektakel waarmee we ’s morgens Den Briel introkken.

In 2003 creëerde ik mijn eerste, al jarenlange wens; een schilderij van

de Inname van Den Briel.

Van de 1 aprilvereniging of de afbeelding gebruikt mocht worden voor de web-site van de vereniging. Daar stemde ik uiteraard mee in.

In de jaren daarna ben ik ook boeken gaan schrijven over ‘t Brieltje. Het werden er tot 2019 maar liefst elf.

In 2014 kreeg ik van de Brielse Spanjaardengroep de uitnodiging het 1 aprilfeest  te komen vieren, en dat heb ik gedaan. dat beviel mij zo goed dat ik dat tot nu toe nog steeds elk jaar met groot plezier doe, samen met mijn maat Jan Bazen.

Het schip hield het vol tot 1978.

Historische schilderijen

In 2019 kreeg ik van Ad Hoogerwerf het verzoek of ik een afbeelding ‘in vogel-vlucht’ kon maken van de historische vijfde april 1572. Toen kwamen de Spanjaarden onder leiding van Bossu naar Den Briel om het stadje terug te veroveren van de watergeuzen.

Door de heldendaad van de Brielse timmerman Rochus Meeuwisz. die met zijn hakbijl de sluis naar de Nieuwlandse polder openhakte, liep de hele polder onder water en konden de Spanjaarden ternauwernood vluchten.

Dit is het resultaat.

het tweede schilderij

het derde schilderij

‘NO ES NADA’  54 x 81 cm.

‘OMMUURD DEN BRIEL’  81 x  54 cm.

Het begon al op de kleuterschool. De wanden van de speelzaal van de kleuterschool in de Venkelstraat, waren beschilderd met met 1 april taferelen.

In de wachtkamer bij dokter Stoutjesdijk op het Maarland Nz. hing een grote prent van de rede van Den Briel.

In de zomer van 1959 speelde ik met vriendjes op de wallen tussen Bastion VIII en de Langepoort toen ik met mijn voet wegzakte.

Daar zijn we de grond weg gaan halen en ontdekten we een ton-gewelf. Jac. Klok de archivaris vertelde ons dat er onder dat hele stuk wal nog de oude stadsmuur

bevond.

Naar aanleiding van een sepia pentekening van de ommuring van Den briel, toegeschreven aan M.L. Middelhoek (mijn tekenleraar op de LTS), ben ik zelf aan de slag gegaan een zo reëel mogelijke weergave van de periode 1400/1500 op het doek te schilderen.

In eigen beheer in Jávea Spanje

In eigen beheer Ad Hoogerwerf in Den Briel

‘DE INNAME VAN DEN BRIEL’  118 x 82 cm.

Van 1967 tot 1982 heb ik mij intensief ingezet voor de feesten. Daar had ik jaarlijks zo’n drie maanden bijna een dagtaak aan. Baarden en snorren werden in de beginjaren ‘aangeplakt’. hellebaarden,  zo ook een demontabele poort voor de inname,  een gevangenen-kooi, kanonnen, enz, moesten gemaakt worden.

20 Maart 2020 schreef  Theo Teitsma dit artikel in het Algemeen Dagblad.

Rens van Adrighem

Jávea maart 2020

In 1962 werd een Klank en lichtspel opgevoerd over de Inname van den Briel. Daarbij kreeg ik de rol van Robol en mocht ik Frans Spuijbroek assisteren met het decor en de lichteffecten van het in brand steken van de poort.

In 1969 creëerden we Frans Verhoef en Dirk Bravenboer de Botteliers.

Op een handkar plaatsten we een biervat en een aantal mandflessen met siroop aangelengd water.

Luidruchtig gingen ze met de handkar van kroeg naar kroeg en vermaakte n het publiek.

Ik ontwierp een web-site en ging mijn herinneringen aan mijn geboortestadje beschrijven en later ook in boeken. Inmiddels heb ik 11 boeken uitgbracht.

Op uitnodiging van de Spanjaarden-groep ben ik vanaf 2014 weer jaarlijks gaan deelnemen aan de 1 aprilfeesten, samen met mijn vriend Jan Bazen.

In eigen beheer Ad Hoogerwerf in Den Briel