Spaans orakel

Rens van Adrighem: ‘Ik schrijf op wat velen niet durven’

Theo Teitsma


Hij mag dan al 36 jaar in Spanje wonen, zijn 'Den Briel' gaat Rens van Adrighem (72) nog altijd aan het hart. Hij levert soms harde kritiek op zijn website. Maar hij kan ook genieten van zijn geboorteplaats. ,,Als iets me raakt, moet ik ervan huilen.''





Later zette Van Adrighem leuzen op ramen. ,,Dat ging veel sneller.'' En het kreeg navolging. Nog altijd is er in de nacht voor de viering van de bevrijding van Brielle een kat-en-muisspel tussen politie en jongeren die aan het kalken slaan. En de man van het eerste uur deed zelf óók weer mee.

Het is dit jaar precies 40 jaar geleden dat Van Adrighem aan de basis stond van het Geuzenschip waarmee de watergeuzen elke 1 aprilviering de haven binnenvaren en daarna de Spaanse overheersers verjagen. ,,Ik heb het mede gebouwd. En dit jaar een stuk meegevaren. Heel mooi.''

Een weekje was Rens van Adrighem terug in Brielle. Hij wilde bij de Kalknacht zijn en het 1 aprilfeest meemaken. ,,Kreeg ik tijdens het feest van iemand een foto in m'n handen gedrukt. 'Kijk, hier sta jij te kalken, het moet in 1966 zijn'. Geweldig dat iemand de moeite heeft genomen een foto van mij na zoveel jaren later op te zoeken en te geven.

Voor de markante oud-Briellenaar met zijn lange haren is die foto heel bijzonder, omdat hij precies 60 jaar geleden begon met kalken in zijn stad. ,,Dat deed ik eerst op de weg. Ik heb dat denk ik gezien bij de Tour de France, daar zetten ze ook teksten op de weg. In de nacht voor 1 april ging ik met een emmer kalk op pad. En ik weet nog goed dat een agent die emmer afpakte, maar ik haalde thuis een nieuwe.''

Foto John de Pater.

INTERVIEW  4 APRIL 2019

   Viering 2019  |  Kalknacht   |  1 Aprilstunt   |  De grote dag  |  Interview  |  Site inhoud  

Rens van Adrighem

Ontbijtkoek Hij kan nog wel tientallen voorbeelden opnoemen. Maar de import-Spanjaard, ooit uitbater van café 't Kont van het Paard in Brielle, kan ook in geuren en kleuren over zijn stad praten. De anekdotes schudt hij zo uit z'n mouw. De jongste is van het 1 aprilfeest, maandag. Van Adrighem had een houten 'kakstoel' uit vroeger tijden bij zich. 'Kakke zonder douwe' stond er op zijn lange witte jas. ,,Ik had van ontbijtkoek en water zogenaamd poep gemaakt. Met de kar loop ik langs een terras, haal de borstel met 'poep' over iemands koekje en eet het daarna op. Hoe de mensen dan kijken, dat is onvergetelijk.''

Roze beelden

Zo was Van Adrighem net gearriveerd in Brielle, toen hij in het weekend werd gebeld dat mannen in fluorescerende pakken de felroze beelden bij de entree van de Vesting een andere kleur gaven. ,,Ik was meteen bang dat ze mij daarmee in verband zouden brengen, vanwege m'n achtergrond. De burgemeester, met wie ik een goed contact heb, hing ook aan de lijn. Ik heb daarom 'de jongens' van het 1 aprilspel bij elkaar geroepen en gevraagd wie daar achter zat. Mij werd verteld wie het waren, ik zal hun namen aan niemand noemen, maar ze zeiden dat het in overleg met de eigenaar van het stadspark is gebeurd en dat ze zullen helpen de beelden wat minder roze te verven.''

Voor die beelden kan hij maar één woord bedenken: 'Afschuwelijk', want het verpest volgens hem de hele entree van de Vesting. Ook over de plannen voor een loopbrug over de haven naar de Turfkade en terrasjes op het water is hij niet te spreken. ,,Dat gaat veel parkeerplaatsen kosten. En je moet de mensen wel naar je centrum trekken.'' Ergerlijk vindt de oud-Briellenaar ook dat de bibliotheek weg is uit de binnenstad. ,,Wie gaan daar vooral naar toe? De ouderen. Ook het theater had in de binnenstad moeten zitten'', vindt Van Adrighem. ,,De panden van Spoon, op het Scharloo, hadden een ideale plek geweest. Als je alles uit de binnenstad weghaalt, moet je niet klagen dat er steeds minder mensen komen.''

Lelijk

Er verschijnt dan een frons op zijn voorhoofd. ,,Het doet me gewoon zeer dat ze Brielle lelijker maken. En ik mag dan weg zijn, Den Briel zit in m'n sodemieter, de stad zit in m'n hart.'' Het was één van de redenen om een website op te zetten. Op rens.vanadrighem.com zette hij eerst vooral wetenswaardigheden over zijn geboorteplaats, maar gaandeweg kwamen daar steeds meer kritische noten bij. ,,En natuurlijk kreeg ik reacties als 'Lekker makkelijk om vanaf een terras in Spanje kritiek te uiten op Brielle'."

Zit daar niet een kern van waarheid in? Nee, dat vindt Van Adrighem niet. ,,Ik mag toch mijn mening geven? Die is niet zaligmakend. Maar ik schrijf wel op wat veel Briellenaren, vooral de oudere inwoners, niet durven zeggen. Of niet kunnen zeggen omdat ze bijvoorbeeld een winkel hebben en een relatie hebben met de gemeente. Vaak krijg ik reacties van: 'Fijn dat jij hierover schrijft'.''

En ook opvallend: ,,Heel vaak hoor ik dingen die in Brielle gebeuren of staan te gebeuren eerder dan de inwoners zelf. De mensen weten me goed te vinden.''

Eerbetoon

Nog mooier werd het toen de groep Spanjaarden uit het 1 aprilspel, die hem uitnodigden naar Brielle te komen, hem zaterdag een eerbetoon gaven. Samen met zijn vrouw Marianne moest hij bij het Wilhelminabeeld voor het oude stadhuis zijn. Daaromheen waren platen gezet met foto's over Van Adrighems leven. Als hij erover vertelt, begint hij spontaan te huilen. ,,Dat was zo mooi. Dat ze dat voor mij en mijn vrouw gedaan hebben. Op 11 april zijn we ook nog eens 50 jaar getrouwd, alles kwam deze keer samen. Fantastisch gewoon.'' Hij strijkt een paar tranen weg en legt de betekenis ervan uit: ,,Als iets me raakt, moet ik ervan huilen.''

In 1983 verliet Rens van Adrighem Brielle. ,,Voor mijn gezondheid was dat beter, ik ergerde me gewoon aan te veel dingen. Dat komt vooral doordat Brielle altijd een gesloten gemeenschap was, waar het leven voortkabbelde, tot er mensen van buiten kwamen die alles wilden veranderen.''